پژو ۲۰۶ قطعا یکی از خودروهای محبوب دو هه اخیر ایران است ، خودرویی که خریداران آن اقشار مختلف جامعه است .
و معمولا تشخیص سطح مالی کسی که ۲۰۶ سوار می شود چندان آسان نیست .
خوب از صحبت های حاشیه ای گذر کنیم و به موضوع اصلی این مقاله بپردازیم یعنی هر آنچه که در مورد گیربکس ۲۰۶ اتومات باید بدانید.
در این مقاله به صورت خلاصه علمکرد و مشکلات شایع گیربکس AL4 که در ۲۰۶ تیپ ۶ و ۲۰۷ اتومات به کار رفته است را خدمت شما بازگو می کنیم .
این گیربکس از نوع تیپ ترونیک بوده و با مشارکت شرکت رنو فرانسه ساخته شده است و در خودروهایی متعدد فرانسوی به کار فته است
گیربک AL4 دارای ۴ دنده جلو و ۱ دنده عقب می باشد و حداکثر سرعتی که می توان با دنده اتوماتیک این گیربکس رفت به این شرح است:
- دنده یک حداکثر سرعت تا ۷۰ کیلومتر بر ساعت
- دنده دو حداکثر سرعت تا ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت
- دنده سه حداکثر سرعت تا ۱۷۰ کیلومتر بر ساعت
- دنده چهار حداکثر سرعت تا ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت
این گیربکس دارای دو حالت زمستانی و اسپرت هم می باشد ، هم چنین حالت دنده دستی نیز در اختیار شما قرار دارد
دلیل مصرف سوخت بیشتر این گیربکس نسبت به گیربکس دستی را در ساختار گیربکس اتوماتیک باید جستجو کرد، با روشن شدن موتور، روغن گیربکس در مبدل گشتاور گیربکس به جریان در می آید، تا نیروی موتور را به گیربکس منتقل کند.
بخشی از گشتاور موتور، به انرژی حرارتی روغن گیربکس تبدیل می شود که تاثیری در حرکت خودرو ندارد و به نوعی اتلاف انرژی محسوب می شود. به همین دلیل میانگین مصرف سوخت ۲۰۶ تیپ ۶، بیشتر از ۲۰۶ تیپ ۵ است در حالیکه هر دو خودرو موتور یکسانی دارند.
۲۰۶ تیپ ۶ در شهر، که دنده ها بیشتر تعویض می شوند، در هر ۱۰۰ کیلومتر ۱٫۵ تا ۲ لیتر بیشتر از ۲۰۶ تیپ ۵ سوخت مصرف می کند. این مقدار برای جاده، که کمتر دنده تعویض می شود، کمتر است.
گیربکس اتوماتیک ۲۰۶ در حین کار گرمای زیادی تولید می کند. به همین دلیل مجهز به یک مبدل حرارتی است و آب رادیاتور اصلی موتور از این مبدل عبور کرده و دمای روغن گیربکس را پایین می آورد.
یکی از دلایلی که رادیات ۲۰۶ اتومات نسبت به نسخه دنده دستی ضخیم تر است و دارای دو لوله ورودی است ارتباط مستقیم آن با گیربکس است
عملکرد این گیربکس به این صورت است که تعویض دنده توسط یک واحد الکترونیکی(ECU) انجام می شود.
به منظور کنترل شیرها و رگلاتورهای واحد هیدرولیک ، کامپیوتر از سنسورهای مختلف پیام هایی دریافت می کند:
١- پتانسیومتر دریچه گاز ( برای وضعیت شتاب گیری ).
٢- سنسور دور موتور.
٣- سنسور سرعت توربین که در واقع سرعت ورودی به گیربکس را نشان می دهد.
٤- سنسور سرعت خودرو که در مقابل دنده پارک نصب شده است.
٥- سنسور دمای روغن.
٦- کنتاکتور چند منظوره که وضعیت اهرم انتخاب دنده را نشان می دهد.
٧- کلید ترمز ( زمان استفاده از ترمز ها را به کامپیوتر اطلاع می دهد ).
دو پیام اصلی برای تعویض دنده به کار می رود : وضعیت دریچه گاز و سرعت خودرو. کامپیوتر یک شیر الکتریکی را به کار می اندازد که فشاری بین ٠ تا ٣ بار ایجاد می نماید. این شیر ، یک رگلاتور را کنترل نموده که فشاری بین ٣ تا ٢١ بار تولید می کند و اصطلاحاً فشار خط گفته می شود.
این فشار به طور مرتب توسط یک سنسور کنترل می شود. از طریق شیرهای کشویی که توسط شیرهای الکتریکی فعال می شوند ، این فشار به ترمزها و کلاچ ها منتقل می شود.
برای تعویض دنده نرم و یکنواخت در حین رانندگی ، از یک دمپر استفاده شده تا از افزایش تدریجی فشار ، اطمینان حاصل شود.
عملکرد قفل مبدل گشتاور نیز توسط کامپیوتر منترل می شود. کامپیوتر یک شیر را که فشار بین ٠ تا ٣ بار دارد ، فعال می کند.
قفل شدن مبدل گشتاور بوسیله دو شیر در واحد هیدرولیک فرعی کنترل می شود. علاوه بر این در زمان شروع حرکت خودرو ، یک رگلاتور ، فشار را در کلاچ مربوط به دنده یک کنترل می کند.
این عمل باعث می شود آغاز حرکت خودرو به نرمی انجام شود.در این گیربکس سه وضعیت رانندگی عرضه شده است:
١- وضعیت عادی که به طور خودکار با روشن شدن موتور انتخاب می شود. در این وضعیت ، کامپیوتر به ٩ حالت تعویض دنده خودکار دسترسی دارد. از کم مصرف ترین تا پر سرعت ترین. سیستم الکترونیکی مناسب ترین حالت را با توجه به شرایط جاده و نحوه رانندگی ، انتخاب می کند.
٢- وضعیت اسپرت ، پر سرعت ترین حالت را اعمال می کند و بدون توجه به مصرف بالای سوخت ، از کارکرد موتور به بهترین نحوه استفاده می کند.
٣- وضعیت زمستانی ، که در هنگام لغزنده بودن سطح جاده استفاده می شود ، باعث کاهش گشتاور می شود و در نتیجه هرزگردی تایرها کاهش پیدا میکند .
اگر اهرم تعویض دنده را در حالت D قرار دهیم ، خودرو در دنده دو حرکت می کند. استفاده از دنده یک با قرار دادن اهرم در وضعیت دو میسر می شود.
روغن گیربکس قابل استفاده در پژو ۲۰۶ و ۲۰۷، روغن AL4 esso است که در بازار دو نسخه اروپایی و عربی دارد
گیربکس اتوماتیک ۲۰۶ و ۲۰۷، در مجموع ظرفیت ۶ لیتر روغن گیربکس را دارد، اما همه این روغن قابل تعویض نیست، زیرا همواره بخشی از آن در گیربکس (مبدل گشتاور) باقی می ماند. تعویض روغن گیربکس به دو روش زیر مقدور است:
۱- تخلیه روغن از طریق باز کردن پیچ تخلیه گیربکس:
در این روش، پس از باز کردن ۲ پیچ تخلیه (یکی گیربکس و دیگری پیچ گیج)، ۳ لیتر روغن تخلیه می شود.
با اضافه کردن روغن تازه (۳ لیتر) به گیربکس اتوماتیک، روغن تازه و الباقی روغن کهنه قدیمی مخلوط می شوند، اما در مجموع کیفیت این مخلوط بهتر از قبل خواهد بود.
در صورت تعویض روغن گیربکس با این روش، خودرو می تواند ۲۵ تا ۳۰ هزار کیلومتر مسافت طی کند، که البته بستگی به شرایط رانندگی دارد (در ترافیک سنگین شهر تا ۲۰ هزار کیلومتر کاهش می یابد).
۲- تخلیه روغن با روش ساکشن:
در این روش با استفاده از موتور مکش، ماکزیمم ۵ لیتر روغن گیربکس تخلیه می شود.
اما ۱ تا ۱٫۵ لیتر روغن موجود در مبدل گشتاور قابل تخلیه نیست. استفاده از این روش، ابتکار تعمیرکاران ایرانی است و کارخانه سازنده خودرو، ابزار و دستورالعملی برای آن منتشر نکرده است.
پس از افزودن روغن تازه (به همان مقدار که ساکشن شده) و مخلوط شدن آن با الباقی روغن کهنه، در مجموع کیفیت روغن گیربکس بسیار بهتر از گذشته خواهد شد و خودرو می تواند مسافت ۳۰ تا ۳۵ هزار کیلومتر را با آن طی کند. که باز هم بستگی به شرایط رانندگی دارد (در ترافیک سنگین شهر تا ۲۵ هزار کیلومتر کاهش می بابد).
مشکلات شایع این گربکس :
روشن شدن نمایشگر S و * با صدای بوق اخطار، به معنی وجود اشکال در گیربکس است (نه لزوما فقط شیر برقی)، در اغلب مواقع یکی از موارد زیر علت آن هستند:
ضعیف یا خراب شدن شیر برقی. که در این حالت گیربکس به دنده ۳ رفته و از آن خارج نمی شود، مگر با خاموش و روشن شدن خودرو.
(قیمت تعویض شیر برقی با دست مزد تعویض حدود ۵۰۰ هزار تومان در میاد)
رسیدن شمارنده روغن گیربکس به حدی که باید تعویض شود
(گیربکس اتوماتیک مجهز به شمارنده ای است که بسته به فشار وارده به گیربکس، استهلاک و زمان تعویض روغن آن را تعیین می کند)، که در این حالت عملکرد گیربکس عادی است، اما با خاموش روشن شدن خودرو، چراغ S و * خاموش نمی شوند.
کمتر یا بیشتر شدن فشار روغن از محدوده تعیین شده.
موارد دیگر نادر هستند: مسدود شدن مجرای گردش روغن گیربکس. – نقص در تامین ولتاژ ECU. – قطع شدن ارتباط کابل سریال ECU با پنل. – پاک شدن برنامه تعریف پدال گاز، – چرب شدن و یا کثیف شدن سوکت های ارتباطی بین اجزای گیربکس (ECU، گیربکس، سلکتور، لیور و … )
ضربه زدن گیربکس هنگام تعویض دنده از ۱ به ۲ و یا از ۲ به ۳ (لگد زدن هنگام تعویض دنده)
گاز دادن نامنظم و نامتعادل توسط راننده می تواند بصورت مقطعی باعث بروز این مشکل شود.
با توجه طرز کار گیربکس اتوماتیک ECU گیربکس با دریافت اطلاعات از پدال گاز و نحوه گاز دادن راننده، فرمان لازم برای تعویض دنده ها را به شیرهای برقی و سایر قطعات ارسال می کند.
وقتی راننده پدال گاز را بصورت غیر متعارف و غیر عادی فشار دهد (مثلا با پا روی پدال گاز بازی کند و آن را بصورت سریع کم و زیاد کند)، ECU تحلیل درستی از نوع گاز دادن راننده نخواهد داشت و در نتیجه فرمان تعویض دنده ها را بدرستی صادر نخواهد کرد و راننده هنگام تعویض دنده ها احساس ضربه می کند.
اما اگر ضربه زدن گیربکس در تعویض دنده ها بدلیل نقص فنی باشد، در اغلب مواقع، علت یکی از موارد زیر است:
کم بودن سطح روغن گیربکس اتوماتیک.
خارج شدن تنظیمات گیربکس که در اثر موارد زیر ایجاد می شود:
رانندگی های مکرر در ترافیک در حالت D.
افزایش دمای گیربکس و از بین رفتن خاصیت روغن آن (کارنکردن فن، گرفتگی مجرای گردش آب و … ).
ضعیف یا خراب شدن شیر برقی (سلونوئید).
فرار روغن از کلاچ ها (که در حرارت بالا اتفاق می افتد).
یکی دیگر از موارد شایع در این گیربکس خرابی قطعه ای است به نام واسط پلوس که وظیقه انتقال نیرو به سر چرخ را برعهده دارد این قطعه دارای یکسری شیارهایی است که در اثر کارکرد زیاد این شیار صاف شده و عملا خاصیت خود را از دست میدهد.
اگر خودروی شما به صورت مداوم و شدید بعد از هر حرکت یا هنگام تعویض دنده تقه میزند ، قطعا یکی از دلایل آن همین خراب بودن واسط پلوس است
لازم به ذکر است این قطعه را چندان راحت پیدا نمی شود و باید فروشگاه های متعددی را بگردید تا بتوانید این قطعه با جنس آلیاژ مناسب و خوب پیدا کنید.
همچنین این نکته را در نظر داشته باشید در صورتی که خرابی این قطعه بیش از حد باشد خطر اینکه خودرو در حین حرکت بازایستد و انتقال نیرو بر سر چرخ ها قطع شود وجود دارد.
هرز گاز خوردن گیربکس در حالت D
در صورتیکه خودرو در حالت D (یا R و M) باشد و هرز گاز بخورد (به آن اندازه ای که گاز می خورد راه نرود)، علت آن احتمالا یکی از موارد زیر می تواند باشد:
– گرفتگی (کیپ شدن) فیلتر روغن گیربکس. که در این حالت با خاموش و روشن کردن موتور، خودور مسافت کوتاهی را طی می کند ولی دوباره هرز گاز می خورد.
– از بین رفتن باند یا کلاچ گیربکس، که در اثر استفاده نادرست از خودرو و یا استهلاک آن اتفاق می افتد.
عدم تغییر وضعیت دنده با جابجایی لیور (دسته دنده اتوماتیک)
در این حالت راننده لیور را در وضعیت D قرار می دهد، اما نمایشگر دنده و گیربکس فرمان را اجرا نمی کنند.
– معمولا علت این موضوع خراب شدن سلکتور یا سوئیچ چند منظوره (Selector) گیربکس است که معمولا در اثر تماس با آب اتفاق می افتد (موتورشویی کارواش، هواگیری سیستم خنک کننده، تعویض آب رادیاتور و … ).
– همچنین ممکن است یک یا چند پین از سوکت سلکتور در اثر کثیفی قطع شده باشند. این امکان هم وجود دارد که سلکتور از تنظیم خارج شده باشد و نیاز به تنظیمات دارد.
گیربکس با افزایش سرعت دنده را عوض نمی کند و در دنده ۱ باقی می ماند
عملکرد گیربکس اتوماتیک بشدت به دما حساس است، معمولا با بالاتر رفتن دمای روغن گیربکس از حد مجاز (۱۱۸ درجه سانتیگراد) این اتفاق می افتد که دلیل آن می توانند یکی از موارد زیر باشد:
رانندگی در ترافیک سنگین و سر بالایی تند. که با خاموش کردن و خنک شدن موتور این موضوع رفع می شود.
هر گونه نقص در سیستم خنک کننده موتور، یا کم شدن سطح مایع خنک کننده در مخزن رادیاتور، که باید هر چه سریعتر رفع شود، در غیر اینصورت آسیبهای شدیدی به موتور و گیربکس وارد می شود..
ممکن است در اثر کیپ شدن صافی گیربکس (فیلتر گیربکس) گردش روغن در گیربکس مختل شده باشد و در نتیجه حرارت آن بالا برود، این مورد در کیلومترهای بیشتر از ۱۰۰ هزار اتفاق می افتد و البته بستگی به تعویض بموقع روغن و نوع رانندگی دارد.
اما اگر در موارد غیر از این حالتها چنین اتفاقی بیافتد، موضوع از طریق دیاگ و توسط کارشناس باید بررسی شود.
قفل شدن لیور در حالت P (قفل کودک – خارج نشدن از حالت پارک)
در وضعیت P ، اگر سوئیچ خودرو باز باشد، پس از گذشت چند دقیقه، خارج کردن از حالت پارک، با دو بار فشار دادن ترمز مقدور است.
که این مورد طبیعی است و برای ایمنی بیشتر نصب شده (از آنجا که در گیربکس اتوماتیک، در وضعیت D، بدون نیاز به گاز و کلاچ، خودرو حرکت می کند، برای ایمنی بیشتر قفلی روی وضعیت P قرار داده شده).
اما گاهی دسته دنده اتوماتیک در وضعیت P گیر می کند (مثلا صبح پس از روشن کردن موتور)، و راننده پس از چندین بار ترمز کردن می تواند آنرا از P خارج کند.
این قفل از طریق یک رله انجام وظیفه می کند و در صورت خراب شدن آن، دسته دنده در وضعیت P قفل می شود و گاهی با چندین بار ترمز گرفتن آزاد می شود و گاهی هم آزاد نمی شود.
این مشکل ایرادی را برای کارکرد گیربکس ایجاد نمی کند و رفع آن در زمان کوتاه و هزینه اندک انجام می شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تجربه رانندگی با ۲۰۶ تیپ ۶ (اتومات) کلیک کنید.
