مطالب فنی خودرویی | سیستم های کنترل در سراشیبی (DAC) و سربالایی (HAC)

کنترل کردن خودروها در سراشیبی ها و یا حتی سربالایی کار بسیار سخت و البته حساسی است که بسیاری از رانندگان با آن چالش دارند، به ویژه اگر سطحی که قرار است در آن به سمت بالا یا پایین حرکت کنند. البته کنترل کردن خودروها در سربالایی و سراشیبی ها کمی به ترمز و مهارت راننده نیز بستگی دارد. در ادامه همراه ما باشید تا جزئیات بیشتری در مورد سیستم های DAC و HAC شرح دهیم….

معرفی سیستم های DAC و HAC

عبارت DAC از سرنام کلمات Downhill Assist Control از جمله سیستم هایی است که به راننده کمک میکند تا بدون اینکه بخواهد با ترمز خودرو خیلی درگیری داشته باشد، در مسیرهای سراشیبی تند و جاده های لغزنده سرعت را ثابت نگه می دارد و به نوعی کنترل خودرو را حفظ می کند. این سیستم بنا به این دلیل در خودروها نصب می شود که از ترمزگیری مداوم راننده جلوگیری کند.

حتما بخوانید: سیستم رانندگی بین خطوط در خودروها

فعال شدن سیستم کنترل سراشیبی در خودروها به دو صورت انجام می شود:

بیشتر خودروهایی که مدرن و امروزی هستند توسط اطلاعات ارسال شده از سنسورهای موجود در چرخ ها و کامپیوتر مرکزی ECU وضعیت را تشخیص داده و سیستم DAC را فعال می کنند، اما در خودروهایی مانند تویوتا مدل RAV 4 باید قبل از ورود به چنین جاده هایی به شکل دستی و با فشار دادن دکمه مخصوص فعال شوند که از جمله خودروهای مطرح که به سیستم DAC وصل هستند، می توان به نمونه خودروهایی مانند:

• هیوندای ix35
• کیا سورنتو
• هیوندای ix45
• تویوتا لندکروز
• لکسوس RX350
• مرسدس بنز ML
• کیا اسپورتیج
• بی ام و ایکس ۳
• بی ام و ایکس وان
• میتسوبیشی ASX

اشاره کرد.

نحوه عملکرد سیستم کنترل در سراشیبی DAC

زمانی که خودرو در یک شیب تند قرار میگیرد سیستم DAC فعال شده و مقدار دقیق فشار هیدرولیکی ترمز برای اعمال کردن به هر چرخ محاسبه می شود، در صورتی که فشار هیدرولیکی در این فرآیند کم شود کامپیوتر خودرو سیگنال هایی به علت این تغییر فشار دریافت کرده و بر همین اساس اقدام به فعال کردن پمپ ترمز خودرو به جهت جبران کاهش فشار می کند.

در این زمان، در کنار کنترل کردن مداوم سیستم DAC بر روی مجموعه ترمز، گیربکس خودرو هم در حالت سنگین خود قرار میگیرد و از سرعت خودرو کم شده و یا با سرعت نسبتا ثابتی به مسیر خود در سراشیبی ادامه می دهد، راننده در این لحظه وظیفه دارد که کنترل فرمان را در دست بگیرد و نگرانی کمتری داشته باشد.

اما برای کمک به سیستم کنترل در سراشیبی سیستم کنترل پایداری الکترونیکی نیز وارد عمل شده و همچنین سیستم ترمز از نوع EBD از قفل شدن چرخ ها و یا انجراف شدن خودرو از مسیر جلوگیری می کند که این در حالت ایمن آن می باشد. در برخی مواقع نیز استفاده طولانی از این سیستم سبب می شود که افزایش دمای مجموعه ترمز خودرو اتفاق بیفتد و بعد از طی شدن شیب با فشار دوباره دکمه DAC این سیستم غیرفعال شده و رانندگی ادامه پیدا میکند.

مقالات فنی خودرو: سیستم کنترل کشش یا Traction Control System

معرفی سیستم کنترل در سربالایی HAC

سیستم کنترل حرکت در سربالایی ها که HAC از سرنام کلمات HILL START ASSIST CONTROL گرفته شده است و از حرکت رو به عقب خودرو در سربالایی ها جلوگیری می کند. حرکت به سمت عقب مخصوصا در سربالایی ها یک حرکت بسیار رایج در رانندگی است چرا که خودرو بر اثر کشش و نیرویی که به سمت جلو وجود دارد طبیعتا مسیر رو به جلو البته با سرعت بیشتری را نیز انتخاب می کند.

کنترل کردن خودرو در این موقعیت نیز مانند هر موقعیت دیگری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در چنین مسیرهایی نیز ترمز گیری بسیار اتفاق می افتد. این سیستم بر خلاف سیستم کنترل در سراشیبی به شما کمک می کند که بعد از ایست کامل در یک سربالایی زمانی که قصد حرکت مجدد دارید بتوانید بدون هیچ مشکلی به مسیر پیش روی خود ادامه دهید.

نحوه عملکرد سیستم کنترل خودرو در سربالایی یا HAC

این سیستم که به صورت یک سری سنسور در چرخ های خودرو عمل میکند، بعد از تشخیص حرکت رو به عقب و یا لغزین خودرو اکتیو شده و میزان فشار ترمز برای جلوگیری از لغزیدن را محاسبه می کند. سپس کم کم فشار ترمز را به چرخ ها اعمال کرده و از حرکت رو به عقب اتومبیل جلوگیری کرده و زمانی که پدال ترمز رها شود، این سیستم همچنان از نیروی ترمز استفاده کرده و اجازه نمی دهد که خودرو به سمت عقب برود. سیستم HAC زمانی که راننده قصد فشار دادن پدال گاز را نداشته باشد، فعال می ماند و خودرو را ثابت نگه می دارد البته در برخی مدل خودروها نیز سیستم کنترل حرکت در سربالایی تنها مدت زمانی که بین ۲ الی ۳ ثانیه قادر به ثابت نگه داشتن خودرو بوده و بعد از این مدت به طور کاملا خودکار غیرفعال می شود.

بعد از گذشت مدت زمان تعیین شده یا فشار دادن پدال گاز، این سیستم غیرفعال شده و خودرو بدون اینکه جابجا شود به سمت عقب جرکت خود را دوباره شروع می کند، در گذشته HAC بیشتر بر روی خودروهای شاسی بلند نصب می شده اما حال مدل سدان های متفاوتی وجود دارند که از این سیستم کنترل حرکت در سربالایی استفاده کرده که می توان به:

• هیوندای سوناتا
• لکسوس IS300
• جک S5
• هیوندای سانتافه
• تویوتا پرادو
• کیا سراتو
• ام وی ام X22
• چری آریزو۵
• کیا سورنتو
• هیوندای i20
• ام جی GS
• بسترن B30

و… اشاره کرد.

انواع سیستم ترمز ABS

مهمترین مزایای سیستم های DAC و HAC

• ارزان قیمت هستند
• از تصادف در سراشیبی و سربالایی جلوگیری می کنند.
• رانندگی آرام و بدون استرس را فراهم میکند.
• بالا بردن عمر کلاچ خودرو را در پی دارد.
• مناسب برای خودروهایی با سرنشین بالا و یا وجود بار زیاد
• مناسب برای خودروهای دارای جعبه دنده دستی هستند.

سخن پایانی:

در اغلب مدل خودروها، سیستم کنترل خودرو در سراشیبی به شکل یک دکمه اتومبیل است که در حالت سراشیبی نشان داده شده و زمانی که تنها همین دکمه فشار داده شود، به شکل چشمک زن بر روی صفحه نمایش داده شده و یا به شکل آلارم صوتی می باشد. این سیستم بر اساس تجربیات استفاده بسیار مداوم از این حالت باعث بالارفتن دمای سیستم ترمز می شود و راننده از این موضوع با یک آلارم مخصوص متوجه می شود که سیستم در این حالت به شکل خودکار غیرفعال می شود.