سیستم فرمان خودرو دارای اهیمت بالایی در ماشین است. شما باید به عنوان یک راننده اطلاعات کافی از سیستم های فنی مختلف خودرو داشته باشید. انواع فرمان خودرو در زمان خرید فرمان ماشین پیش روی شما هستن و باید با انتخاب درست و در نظر گرفتن کیفیت و ماندگاری یکی از آنها را انتخاب کنید. این انتخاب صحیح وابسته به میزان شناخت شما نسبت به سیستم فرمان ماشین است. جعبه فرمان خودرو یکی از مهمترین قطعات در سیستم فرمان ماشین بشمار می آید که ما پیشنهاد می کنیم حداقل به صورت کلی با شیوه عملکرد آن آشنا شوید. قفل فرمان ماشین و کاور فرمان خودرو نیز جزء وسایلی هستند که برای استفاده بهتر از فرمان به آنها نیاز دارید.
یکی از دلایلی که سیستم فرمان ماشین دارای اهمیت زیادی است این نکته می باشد که وظیفه تغییر جهت را در مسیر پیشرو بر عهده دارد. زمانی که شما با ماشین رانندگی می کنید یکی از اولین نکاتی که نطرتان را جلب می کند کیفیت استفاده از فرمان است. شما با چند بار پیچیدن متوجه خواهید شد که فرمان به چه میزان سفت و یا نرم است که این مسئله در مشخص کردن کیفیت فرمان دارای اهمیت بالایی می باشد. این نکات را در زمان خرید فرمان ماشین و تست آن به یاد داشته باشید.
شیوه عملکرد فرمان ماشین
وظیفه اصلی سیستم فرمان خودرو را اگر بخواهیم به صورت فنی اما با زبان سادده توضیح دهیم می توان گفت، تبدیل نیرو دورانی فرمان به نیرو افقی روی چرخ‌های جلویی ماشین است. زمانی که راننده در حین مسیر برای پیچیدن به مسیری دیگر فرمان را می چرخاند این نیرو از حالت دورانی به افقی تبدیل می شود. این انتقال قدرت در انواع فرمان خودرو وجود دارد.
نیرویی که باعث می شود لاستیک ها از طریق فرمان خودرو به چرخش در آیند به وسیله دستان و بازوهای راننده تامین می شود. بهتر است بدانید در خودروهایی مثل پیکان و یا پیکان وانت این مسئله به راحتی قابل مشاهده است. سیستم فرمان این ماشین ها به فرمان دستی نیز مشهور است.
اجزای تشکیل دهنده سیستم فرمان ماشین
سیستم فرمان از اجزای گوناگونی تشکیل شده است که هر کدام یک وظیفه مشخص دارند.
این اجزا عبارت اند از:
نقش غربیلک در فرمان ماشین
غربیلک فرمان قطعه ای است که همه رانندگان در ماشین با آن برخورد نزدیکی داشته اند. این قطعه وظیفه دارد نیروی دست راننده را از به میل (ستون) منتقل کند و همچنین و ظیفه دیگر این قطعه دارد افزایش گشتاور اعمالی است.
هرچقدر قطر غربیلک افزایش یابد گشتاور اعمالی نیز افزایش پیدا خواهد کرد. در خودروهای جدید، غربیلک فرمان قابلیت تغییر ارتفاع و زاویه را داشته و کمپانی‌های سازنده حداکثر تلاش خود را برای راحتی راننده دارند.
نقش ستون (میل) فرمان
میل فرمان وظیفه دارد رابطه بین غربیلک و جعبه فرمان خودرو را ایجاد کند و چرخش غربیلک را به جعبه فرمان انتقال دهد. میل فرمان خرطومی شکل است و همین مسئله باعث می شود انعطاف پذیری مناسبی داشته باشد. این میزان از انعطاف پذیری منر می شود به هیچ عنوان در زمان تصادف و وارد شدن ضربه های سنگین به خودرو فرمان وارد کابین ماشین نشود.
نقش جعبه فرمان خودرو
جعبه فرمان خودرو ( Steering wheel ) با استفاده از نیروی دست راننده و سیستم اهرم بندی جهت ماشین را تغییر می دهد. زمانی که فرمان خودرو را در دست دارید دقت داشته باشید چه میزان قدرت گشتاور به آن وارد می کنید زیرا این نیرو به طور مستقیم به جعبه فرمان خودرو و سپس چرخ ها می رسد. کم و یا زیاد بودن این نیرو می تواند باعث بروز حادثه در حین رانندگی شود و همیشه در میزان وارد کردن آن با توجه تخمین خودتان حد استاندارد را رعایت کنید. بهتر است در زمان خرید فرمان ماشین توجه ویژه ای نسبت به این قطعه داشته باشید. سیستم فرمان خودرو با هر ساختاری نیاز دارد تا یک جعبه فرمان مناسب داشته باشد.
مهمترین وظایف جعبه فرمان خودرو عبارت اند از:
جعبه فرمان را شاید بتوان مهمترین قطعه سیستم فرمان دانست که سه وظیفه مهم بر عهده دارد:
- افزایش گشتاور
- تغییر صفحه دوران غربیلک فرمان به صفحه مکانیزم فرمان
- تبدیل حرکت دورانی به حرکت خطی
انواع فرمان خودرو
همانطور که گفتیم اهمیت جعبه فرمان در سیستم ماشین بسیار زیاد است و خیلی ازشرکت های خودروسازی در سراسر دنیا تحقیقات گسترده ای انجام دادند تا آن را در انواع مختلف و مزیت های رقابتی متفاوت به بازار ارائه دهند. اما در نهایت جعبه فرمان در ماشین ها به دو دسته کلی تقسیم می شود که عبارت اند از:
جعبه‌فرمان‌های ماشین مکانیکی
این نوع از جعبه فرمان از اجزای مکانیکی زیادی تشکیل شده اند تا نیرو را از دستان راننده به چرخ ها منتقل کند.
جعبه‌فرمان‌های ماشین با توان کمکی
این جعبه فرمان ها دارای قطعاتی هیدرولیکی و الکتریکی هستند که می توانند به راننده کمک کنند انرژی کمتری برای چرخ فرمان به کار ببرد.
این دو نوع از جعبه فرمان خودرو هر کدام دارای انواع مختلفی هستند. این مدل ها با توجه به شرکت سازنده و شیوه مهندسی به کار رفته در آنها قطعات متفاوتی نیز دارند.
مطلب پیشنهادی از مقالات و دانستنی های فنی خودرویی: نشت مایعات در زیر خودرو ناشی از چیست؟
مدل های مختلف جعبه فرمان مکانیکی
جعبه فرمان های مکانیکی دیگر امروزه خیلی مورد پسند رانندگان نیستند و حتی بیشتر آنهایی که در خودروها وجود دارند مجهز به سیستم توان های کمکی هستند تا کاربری راحتی را برای راننده ایجاد کنند. این نوع از جعبه فرمان مدل‌های مختلفی دارد که هرکدام که هر کدام دارای قطعات متفاوتی هستند.
انواع جعبه فرمان های مکانیکی عبارت اند از:
مدل جعبه فرمان حلزونی انگشتی
این مدل جعبه فرمان دارای ساختار ساده ای است. فرمان حلزونی انگشتی یک پوسته و جعبه مربع شکل دارد که درون آن قطعاتی به نام‌های انگشتی و حلزونی قرار می گیرد. مهمترین فرایند در این جعبه خودرو که منتقل کردن حرکت از غربیلک به چرخ‌ها است به وسیله این قطعه انجام می شود. شرکت های خودروسازی این جعبه دنده را به دلیل مشکلات بسیاری که داشته دیگر تولید نمی کنند.
مدل جعبه دنده حلزونی با تاج خروس
در این مدل قطعه ای دندانه دار قرار دارد که شبیه به تاج خروس است و به جای قطعه انگشتی از آن استفاده می شود. این قطعه وظیفه دارد در انتقال حرکت مارپیچ به غربیلک اتصال ایجاد کند. سیستم فرمان خودرو با این مدل جعبه خیلی در میان رانندگان محبوبیت ندارد.
با توجه به این موضوع که فرمان حلزونی با تاج خروس از مدل فرمان حلزونی پیشرفته تر است اما باز هم مشکلات مخصوص خود را دارد. این مدل هم دیگر توسط شرکت های خودروسازی تولید نمی شود.
مدل جعبه فرمان حلزونی غلتکی
این نوع فرمان شباهت زیادی با نوع قبلی که معرفی کردیم دارد فقط با این تفاوت که یک غلتک به جای دنده تاج خروسی آن قرار می‌گیرد. همین قطعه باعث شد بسیاری از مشکلات مدل های قبل را نداشته باشد. البته با این وجود به دلیل پیشرفت تکنولوژی سیستم فرمان خودرو این مدل هم دیگر تولید نمی شود.
مدل جعبه فرمان ساچمه‌ای با دنده تاج خروسی
در این مدل حرکت مارپیچ به وسیله ساچمه‌ها به حرکت خطی تبدیل می شود. این حرکت در نهایت به چرخ ها می رسد و باعث تغییر جهت خودرو می شود. این نوع جعبه فرمان بیشتر از باقی مدل هایی مکانیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
جعبه فرمان ماشین با نیرو کمکی
به طور کلی استفاده از این مدل راحتی بیشتری را برای راننده فراهم می کند. سیستم این جعبه فرمان طوری طراحی شده است که انرژی کمی را از راننده برای تغییر جهت بگیرد.
همچنین بخوانید مطلب مفیدی دیگر از دنیای خودرو: روغن ترمز در خودرو چه وظایفی دارد؟
شما به عنوان راننده در زمان پارک کردن به راحتی میزان نرمی این مدل از سیستم فرمان خودرو را متوجه می شوید. بسیاری از رانندگان در زمان خرید فرمان ماشین دوست دارند این مدل را در مقایسه با فرمان های مکانیکی دیگر انتخاب کنند.
سیستم فرمان خودرو هیدرولیکی
این مدل از جعبه فرمان در بسیاری از خودروها وجود دارد. ساختار این مدل به شدت شبیه جعبه فرمان مکانیکی دنده شانه ای است که ویژگی این آن کمک گرفتن از فشار هیدرولیکی برای چرخاندن غربیلک می باشد.
سیستم فرمان خودرو الکتروهیدرولیکی
شیوه عملکرد این مدل از جعبه فرمان شبیه به سیستم فرمان های هیدرولیکی است فقط با در نظر گرفتن این تفاوت که پمپ به هیچ عنوان در این سیستم نیروی مورد خود را از موتور دریافت نمی‌کند. این موضوع باعث می شود موتور کاهش توان نداشته باشد. ساختار این مدل به گونه ای است که با اضافه شدن یک پمپ الکتریکی نیروی مورد نیاز در اختیار سیستم فرمان قرار می گیرد.
سیستم فرمان خودرو الکتریکی
شما در این مدل از جعبه فرمان دیگر پمپ هیدرولیکی را نمی بینید و نیرو کمکی مورد نیاز به وسیله یک موتور که روی فرمان نصب می شود تامین می گردد. بهتر است بدانید این مدل در میان جعبه دنده های توان کمکی کمترین میزان استهلاک را دارد.
قفل فرمان ماشین
قفل فرمان ماشین ابزاری است که برای افزایش ایمنی در خودرو استفاده می شود. شما در کنار شناخت انواع فرمان خودرو باید قفل فرمان ماشین را به نیز به خوبی بشناسید. خیلی از رانندگان در زمان خرید فرمان ماشین سعی می کنند میزان هزینه کمی را برای قفل فرمان در نظر بگیرند که این موضوع به کلی اشتباه است زیرا مگر شما می توانید برای حفظ امنیت هزینه کمی را سرمایه گذاری کنید. خرید قفل فرمان ماشین خوب برای شما مثل بیمه خودرو است که می تواند از ماشین در برابر بسیاری از حوادث مثل دزدی حفاظت کند.
