سنسور دور موتور ESS در اصل وظیفه دارد که وضعیت موتور و گزارش آن را به واحد کنترل ارسال می کند. در ادامه جزئیات بیشتری در مورد سنسور ESS که البته به آن سنسور موقعیت میل لنگ هم می گویند، ذکر خواهیم کرد. علاوه بر آن وظایف سنسور دور موتور، عملکرد سنسور دور موتور و عیب یابی سنسور دور موتور را مورد بررسی قرار می دهیم.

معرفی سنسور دور موتور (Engine Speed Sensor)

در خودروهای انژکتوری یکی دیگر از سنسورهای مهم به کار رفته سنسور دور موتور ESS یا همان سنسور موقعیت میل لنگ است که به طور کلی وظیفه دارد وضعیت موتور را به صورت لحظه ای به ECU گزارش کند و به همین جهت در حرکت خودرو، نقش مهمی را ایفا می کند. این سنسور اگر دچار خرابی بشود و نتواند عملکرد درستی از خود نشان دهد استارت خودرو نیز دچار ایراد خواهد شد و روشن نمی شود.

این قطعه الکترومغناطیسی است (البته مدل های دیگری از این سنسور در بازار وجود دارد) و در مقابل یک چرخ دنده دار که روی فلایول سوار شده، قرار گرفته است. ساختار تشکیل دهنده این سنسور، آهن ربا، سیم پیچ مسی و یک هسته از جنس آهن است که در زمان چرخیدن چرخ دنده، میدان مغناطیسی تشکیل شده و در یک سنسور، یک موج سینسوسی تشکیل می دهد و به سمت کامپیوتر خودرو ارسال می کند. در این زمان، واحد کنترل یا همان ECU میزان دامنه را حساب کرده و براساس داده دریافت شده میزان دور موتور را هم به دست می آورد.

داده های ارسال و دریافت شده علاوه بر اینکه تنظیم دور موتور را انجام می دهند، زمان دقیق جرقه زنی در موتور را هم به ECU منتقل می کنند و از این روش زمان دقیق پاشش سوخت را به انژکتورها اطلاع می دهند. در نسل های قبلی، وظیفه به دست آوردن زمان دقیق جرقه زنی بر عهده دلکو است که باعث ایجاد مشکل می شود و کلا محاسبه دور موتور، تنظیم دور موتور به شکل آرام و ارسال اطلاعات زمان جرقه زنی، از دیگر وظایف سنسور دور موتور می باشد.

مهمترین وظایف سنسور دور موتور یا ESS (نام دیگر آن: Crankshaft position sensor) موقعیت میل لنگ

• تنظیم کردن دور موتور آرام
• تشخیص دادن دور موتور و اعلام آن به دور سنج
• اعلام حرکت فلایول به واحد کنترل (ECU)
• مشخص کردن نقطه مرگ بالا و در نهایت تنظیم شدن زمان جرقه زنی

روش تست سنسور دور موتور

برای تست کردن این سنسور می توانید از یک اهم متر کمک بگیرید و یک سر آن را به پایه و یک سر دیگر را به پایه ۲ وصل کنید که بشود اطلاعات اهم را خواند. به عنوان مثال در خودروی پژو ۴۰۶، پارس و سمند ۳۰۰ تا ۴۰۰ اهم و در خودروی پراید ۳۲۰ تا ۴۰۰ اهم است. همچنین در مدل خودروهای دیگری مانند پژو ۲۰۶ نیز بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ اهم می باشد. اگر اعدادی غیر این مشاهده شد، نشان دهنده خرابی سنسور است.

انواع مختلف سنسور ESS یا سنسور موقعیت میل لنگ

• IC یا اثر هال
• سنسور دور موتور نوری
• سنسور دور موتور مغناطیسی یا القایی

اطلاعات بیشتر: حتما در مورد نحوه عملکرد سنسور موقعیت میل سوپاپ بخوانید و با سنسور دور موتور یا موقعیت میل لنگ مقایسه کنید!

سنسور القائی یا مغناطیسی یکی از رایج ترین مدل سنسورهایی است که در خودروهای ایرانی مورد استفاده قرار میگیرد و نحوه عملکرد سنسور دور موتور مغناطیسی یا القائی به این صورت است که در ابتدا این سنسور بر روی پوسته کلاچ قرار گرفته و بر روی فلایول دو دنده خالی وجود دارد که در اصل به جای ۶۰ دنده دو دنده ۵۸ عددی وجود دارد. در زمان کارکردن موتور دنده از مقابل این سنسور عبور می کنند، سنسور از یک آهن ربای دائم و یک سیم پیچ تشکیل شده، میدان مغناطیسی تغییر کرده و همین باعث می شود که ولتاژ مناسبی ایجاد شود. بعد از ایجاد این ولتاژ، این سنسور به وسیله واحد کنترل برای اینکه بتواند وضعیت مناسب سوخت و جرقه موتور را مورد استفاده قرار دهد؛ دستورات لازم را ارسال می کند.  فلایول موتورهای انژکتوری که از دو ردیف چرخ دنده برخوردار هستند؛ یک ردیف برای درگیر شدن با دنده استارت و ردیف دیگر که فاقد دو دنده است برای فعال کردن سنسور دور موتور.

علائم خرابی در سنسور دور موتور ESS

• کار نکردن دور سنج
• ایجاد حالت کات آف قبل از افزایش دور موتور
• اطلاعات دریافتی نادرست از دور موتور
• قطع شدن پمپ بنزین در زمان استارت خوردن

زمانی که سنسور دور موتور خراب باشد، موتور خودرو روشن نشده و بعد از روشن شدن نیز سریعا خاموش می شود. در برخی مواقع ممکن است که سنسور خراب بوده و یا احتمالا در بالای فلایول قرار گرفته که توسط براده آهن و روغن کثیف شده باشد که بعد از تمیزکردن نیز این مشکل برطرف می شود.

سیستم پارک خودکار یا اتوپارک

اگر سنسور موتور دچار کثیفی شده باشد و نتواند سیگنال های درستی به کامپیوتر خودرو ارسال کند جهت تمیز کردن باید قطعه از موتور خودرو جدا شده و قسمت برآمدگی و تیز آن روغن کاری شود. اما اگر بعد از انجام این عملیات بازهم خودرو روشن نشد و کدخطا بر روی ECU ماند باید آن را توسط دیاگ زدن حذف کرد. اما اگر همچنان مشکل به وجود آمده برطرف نشد، باید نسبت به تعویض آن اقدام شود.