ریتاردر چیست؟
سیستم های ترمز خودروهای باری سنگین را ریتاردر می نامند در واقع ریتاردرها نوعی سیستم ترمزی اند که بدون دخالت سیستم اصلی ترمز می توانند از سرعت خودرو بکاهند و از وارد شدن فشار به سیستم ترمز اصلی جلوگیری کنند و در زمان فعالیت آن دور موتور کم شود و در نهایت، سرعت خودرو کاهش یابد تا به ترمزها فشار کمتری وارد شود. ماشین های باری هنگامی که بار دارند به طور طبیعی وزن شان زیاد می شود و به همین خاطر اینرسی در خودرو افزایش پیدا می کند و در این شرایط سیستم ترمز ماشین به نیرو بیشتری برای کم کردن سرعت نیاز دارد که نتیجه آن استهلاک سیستم ترمز و مصرف بیش از حد لنت ها است. نحوه عملکرد دیسک ترمز را در این مطلب بخوانید.اینرسی چیست؟
زمانی که جسم ساکن و یا در حال حرکت در برابر تغییر سرعت و یا تغییر جهت مقاومت نشان می دهد در واقع اینرسی اتفاق می افتد. اگر بخواهیم این مسئله را ساده تر توضیح بدهیم می توان گفت تمایل اجسام به حفظ حالت قبلی را اینرسی می گویند. مثال: زمانی که خودرو از حالت ساکن خارج می شود و حرکت می کند، بدن شما به صندلی خودرو می چسبد و این حالت به این معناست که بدن شما دارای نیروی اینرسی است و می خواهد در حالت قبلی بماند. این مسئله در مواقع گرفتن ترمز و پرت شدن سرنشینان به سمت جلو هم اتفاق می افتد. طبق تعریف علمی هرچقدر جسم جرم بیشتری داشته باشد اینرسی آن هم بیش تر می شود.دلیل استفاده از ریتاردر در خودروهای باری
بر اساس کارایی خودروهای برای معمولا آنها وزن زیادی دارند به همین دلیل اینرسی این نوع خودروها زیاد است. زمانی که با اینرسی در خودروها روبه رو هستیم باید با کاهش سرعت این مسئله را رفع کنیم تا خودرو به سرعت مدنظر برسد البته این کار همان طور که مفصل تر در بالا ذکر شد استهلاک شدیدی برای سیستم ترمز به وجود می آورد که برای جلوگیری از آن ریتاردر مورد استفاده قرار می گیرد که هم توانایی کاهش سرعت خودرو را دارد و هم فشار کمتری را به سیستم ترمز وارد می کند.انواع ریتادر ها در ماشین های باری
خودروهای باری سه نوع دارند که عبارت اند از:- ریتاردر موتور (Engine)
- ریتاردر گیربکس (Transmission) ( به دلیل کاربرد این مدل در خودروهای اسکانیا به آن ریتاردر اسکانیا نیز گفته می شود)
- ریتاردر گاردان (Driveline)
نحوه عملکرد ریتاردر موتور
ریتاردر موتور باعث می شود که دور موتور کاهش پیدا کند تا در نتیجه آن سرعت خودرو نیز کاسته شود. ریتاردر موتور به دو روش می تواند دور موتور را کم کند و باعث کاهش سرعت خودرو شود که در ادامه مطلب این دو نوع را توضیح خواهیم داد.نوع اول
ریتاردر موتور که فعال می شود تزریق سوخت به محفظه احتراق متوقف می شود و در اثر آن پیستون ها فقط هوای ورودی به موتور را فشرده می کنند و به این شیوه سیکل تراکم از حرکت دورانی موتور انرژی دریافت می کند و به دنبال آن در سیکل احتراق هیچ توانی به موتور داده نمی شود در مرحله بعد هوای فشرده شده از سوپاپ اگزوز خارج می شود و سیکل که دارای مکش است توسط سوپاپ خروجی که بسته شده با پایین رفتن پیستون دچار خلاء می شود. خود خلاء میزان حرکت دورانی موتور را کاهش می دهد. حتما بخوانید که چرا چراغ های ترمز خاموش نمی شوند؟نوع دوم
نوع دوم ریتادرهای موتور در مسیر اگزوز خودرو را کمی می بندند و از این طریق گازهای خروجی با سختی از موتور خارج می شود. موتور خودرو باری در این شرایط سخت کار می کند و به همین خاطر سرعتش دوران آن کم می شود. مثال، با یک تکه کارتون یا جسم کمی سخت تر جلوی اگزوز را بگیرید در این شرایط به این نکته پی می برید که موتور زیر فشار قرار می گیرد و دوران آن کم می شود و در صورت تداوم این مسئله موتور خاموش می شود. اما در نحوه عملکرد این مدل ریتاردر موتور مسیر اگزوز را کامل نمی بندد و برای همین موتور خاموش نمی شود. هر کدام از این دو مدل ریتاردر در خودروهای باری استفاده می شوند و شرکت سازنده خودرو با توجه به مکانیزم خاصی که برای خودرو در نظر گرفته است یکی از این مدل ها را نصب می کند.زمان هایی که نباید از ریتاردر در ماشین های باری استفاده کرد
هنگامی که کشش خودرو کم است و احتمال می دهید که خودرو در مسیر سر بخورد و یا بلغزد به هیچ عنوان ریتاردر موتور را استفاده نکنید به این دلیل که با کاهش سرعت خودرو احتمال لغزش خودروی باری شما افزایش پیدا می کند و در صورت رعایت نکردن این نکته امکان بروز حادثه افزایش پیدا می کند. زمانی که مسیر لغزنده است یا در هوای بارانی و برفی قرار دارید و زمین یخ زده است پیشنهاد می شود ریتاردر موتور خاموش باشد.خرابی ریتاردر
ریتاردر مثل قطعات دیگر خودرو در اثر استفاده و گذر زمان خراب می شود. بیشتر مواقع خرابی این قطعه مرتبط با کاسه نمد انتهایی این قطعه است که بین گیربکس و ریتاردر قرار دارد. فشار روغن در ریتاردر بیشتر از فشار روغن در گیربکس است و همین دلیل خرابی کاسه نمد روغن موجود در ریتاردر روانه گیربکس می شود و میزان روغن گیربکس را بالا می برد.- این مشکل فقط با عوض کردن کاسه نمد عوض می شود.
- اگر اهرم روی داشبورد و یا کنار فرمان را فشار دهید ریتاردر عمل می کند.
- فعال سازی ریتاردر چند حالت دارد.
- هیچ وقت یک دفعه از حالت ۱ تا حالت ۴ یا ۵ اهرم را فشار ندهید بلکه این فرآیند باید به ترتیب و با کاهش سرعت باشد.
