مطلب فنی خودرو، طرز کار ترمز بادی، ترمز پنوماتیک
خودروهای سنگین و کامیون ها اغلب در مشخصات فنی ممکن است با دیگر خودروهای سواری تفاوت داشته باشند، یکی از همین تفاوت ها ترمز بادی، ترمز پنوماتیک است که عملکرد آن متفاوت می باشد. در مبحث امروز راجع به اطلاعات فنی خودرو در مورد عملکرد ترمز بادی یا عملکرد ترمز پنوماتیک صحبت خواهیم کرد، ضمن اینکه به معرفی اجزای تشکیل دهنده پنوماتیک نیز خواهیم پرداخت…
معرفی ترمز بادی یا پنوماتیک Pneumatic + نحوه عملکرد
سیستم ترمز در خودروها در هر مدلی یک قطعه بسیار ضروری و حیاتی است که در مواقع نیاز، راننده برای کنترل بیشتر خودرو از آن استفاده می کند. نوعی از ترمز خودروها وجود دارد که در مدل خودروهای سواری از آن استفاده می کنند و قبلا در مورد آن توضیحاتی ارائه شده است، مانند سیستم ترمز ABS به همراه مدل های مختلف این نوع سیستم ترمز که هریک در نوع عملکرد مشابه هستند که همراه با تفاوت هایی در جزئیات!
اما در مورد ترمز بادی، ترمز پنوماتیک در ابتدا لازم است بدانید که این نوع سیستم ترمزها از هوا استفاده می کنند، در مقابل سیستم ترمزهای دیگر از روغن برای فشار به چرخ ها به کار گرفته می شود. در سیستم ترمز بادی هوا به وسیله کمپرسور فشرده شده و بعد کمپرسور هوا را به درون مخزن ذخیره هوا پمپ کرده که البته باید بگوییم کمپرسور نیروی محرکه خود به واسطه تسمه، زنجیر و یا چرخ دنده از موتور میگیرد. سپس مقدار مشخصی از هوا را در مخزن ذخیره کرده اما به دلیل اینکه کمپرسور به شکل مستقیم به موتور خودرو وصل است، هر موقع که موتور روشن باشد، کمپرسور نیز شروع به پمپ کردن هوا کرده و بدین شکل، از یک کنترل کننده فشار هوا استفاده می کنند تا هر زمان فشار به بالاترین درجه خود رسید، کمپرسور نیز فعال شود.
اما زمانی که سیستم کنترل کننده فشار هوا به درستی کار نکند، هوای بیشتری وارد مخزن شده و باعث منفجر شدن مخزن نیز خواهد شد که برای اطمینان یک سوپاپ روی مخزن نصب می کنند تا در این شرایط، انفجار مخزن نیز اتفاق نیفتد. سوپاپ در اصل زمانی وارد عمل می شود که فشار هوای داخل مخزن بیشتر از حد مجاز باشد و باز شود. ضمن اینکه سوپاپ هوای اضافی را خالی می کند و بعد از اینکه فشار به حد کافی کم شد، سوپاپ مجددا بسته یم شود. باز و بسته شدن سوپاپ در اصل به وسیله یک نگهدارنده توپی شکل انجام می شود که با کمک فنر این عملیات باز و بسته شدن را انجام می دهد.
در مفهومی دقیق تر می توان این طور بیان کرد که عملکرد ترمز بادی، ترمز پنوماتیک به این شکل است که راننده پدال ترمز را فشار داده و زمانی که دریچه هوا باز می شود، فشار هوا نیز به سمت ترمزها حرکت کرده و ترمز را بر روی چرخ اعمال میکند، سپس با رها شدن پدال ترمز، فشار هوای وارد شده بر ترمزها از یک دریچه دیگری خارج می شود و بعد از آن مجددا ترمزها آزاد می شوند.
کاربرد ترمزهای بادی یا پنوماتیک
در کامیون های سنگین و کشنده، تریلی ها از ترمزهای بادی استفاده می شود در این سیستم ها یک مخزن وجود دارد که هوای فشرده را در تانک باد ذخیره کرده و البته این هوای فشرده به وسیله کمپرسور تامین شد و محل قرارگیری کمپرسور نیز در کنار بلوکه موتور می باشد و نیرویی که نیاز دارد را از میل لنگ میگیرد. هوایی که به وسیله این کمپرسور تولید می شود در ابتدا از داخل فیلترهای رطوبت گیر و روغن زن عبور می کند و بعد وارد تانک باد شده تا بتواند در آنجا ذخیره شود.
در خودروهایی که از این سیستم استفاده می کنند و جدیدا تولید می شوند، برای اینکه ایمنی بالاتر برود از سیستم معکوس استفاده می کنند تا در صورتی که فشار باد در پست بوسترهای ترمز نبود، کفشک ها با کاسه چرخ درگیر شده و بتوانند ترمزگیری را انجام دهند. زمانی که فشار باد در پشت بوسترهای ترمز قرار بگیرد، کفشک ها جمع می شوند و ترمز نیز رها می شود.
اجزای تشکیل دهنده سیستم ترمز پنوماتیک
مانند هر قطعه دیگر، برای تشکیل شدن یک ترمز بادی، ترمز پنوماتیک اجزای مختلفی در کنار هم هستند که شامل:
برای اینکه هوای فشرده تولید شود، از یک دستگاه کمپرسور هوا، مخزن ذخیره هوا، لوله کشی توزیع هوا استفاده می شود. همچنین برای جریان هوا و کنترل کردن آن باید روشی به کار گرفته شود که از چندین نوع شیر استفاده می کنند. شیر پنج راهی سه وضعیت با تخلیه مرکز که عملکرد آن به این شکل است؛ زمانی که در حالت مرکز یا وسط قرار داده می شود و کلید قطع اضطراری نیز فشار داده شود، در هر دو سمت سیلندر نیز هوا قطع شده و همچنین توان نیز قطع می شود. شیر معمولا از دو بویین ۲۴ ولت دی سی عمل می کند که اگر هر کدام از این بویین ها برق دار شوند، به تنهایی قادر هستند که سیلندر مربوطه را یا هل داده یا بکشند.
از بیشترین تجهیزاتی که در هوای فشرده باعث انجام عملیات می شود و البته می توانند به شکل خطی یا دورانی عمل کنند، گیره ها، نازل های هوا، موتورها و سیلندرها هستند.
نشانه های خرابی ترمز بادی
البته که نمی توان خرابی ترمز را به چند علت کوتاه خاتمه داد و ممکن است عوامل کوچک و بزرگ بسیاری در این امر دخیل باشند که باعث شوند این سیستم عملکرد درست خود را نداشته باشد، قطعه ای هرچند کوچک و کم اهمیت می تواند نقص بزرگی در عملکرد کلی این سیستم ایجاد کند. اما رایج ترین مواردی که نشان می دهند یک سیستم پنوماتیک دچار خرابی شده است، شامل:
- خرابی پمپ
- ایرادات در بوستر
- تمام شدن لنت ها
- مشکل در گردش هوا و قطعات مربوط به آن
اما همانطور که پیش تر اشاره شد، سیستم ترمز در هر خودرویی حیاتی ترین و اصلی ترین قطعه ای است که باید همیشه از صحت و عملکرد درست آن اطمینان حاصل شود. لذا حتما لازم است در سرویس های دوره ای این سیستم به طور کامل مورد بررسی و تست قرار بگیرد تا در صورت وجود ایراد حتما رفع شود.
