آمارهای منتشر شده از مصرف بنزین در روزهای اخیر نشان از اوج گیری مجدد مصرف بنزین در ایران دارد.
همیشه یکی از بحث های داغ در رابطه با بنزین ، پایین تر بودن نرخ بنزین در کشور ما نسبت به کشورهای همسایه بوده است. این موضوع باعث شکل گیری قاچاق گسترده سوخت از ایران به دیگر کشورها ، به خصوص کشورهای همسایه ایران شده است.
اما معضل دیگری که همواره مورد توجه بنزین میباشد ، تردد خودروهای فرسوده با مصرف سوخت بالا در جاده های کشور است.
موارد ذکر شده با توجه به اینکه دولت یارانه پنهانی برای بنزین در نظر گرفته است ، فشار زیادی را بر دیگر منابع کشور وارد میشود.
لذا کارشناسان همواره معتقدند که نرخ سوخت در ایران باید واقعی شود و در راستای عدالت یارانه ای میبایست یارانه مربوط به سوخت مستقیما در اختیار افراد قرار گیرد. زیرا آن ها معتقدند افرادی که سوخت بیشتری در جامعه مصرف میکنند از یارانه بیشتری نیز بهره میبرند و افرادی که خودرو ندارند ، از این یارانه بی بهره اند. اما افزایش قیمت بنزین در آبان ماه ۱۳۹۸ باید تجربه خوبی برای دولت ها باشد تا بدون نظرات و بررسی های کارشناسی اقدام به اعمال تغییرات در قیمت ها نکنند ، زیرا این مورد تبعات سنگینی را در پی خواهد داشت.
پس از افزایش نرخ بنزین در آبان ماه ۱۳۹۸ ، پیش بینی میشد که مصرف سوخت در کشور با کاهش چشمگیری رو به رو شود ، اما آمارهای اخیر نشان می دهد که این مهم چندان تحقق نیافته است و شاهد اوج گیری مجدد مصرف بنزین در ایران هستیم.
براساس آمار منتشر شده توسط مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ، میانگین مصرف بنزین در تیرماه ۱۴۰۰ از ۱۰۷ میلیون لیتر فراتر رفته است، در حالیکه میانگین مصرف بنزین در مدت مشابه سال گذشته با توجه به محدودیت های کرونایی و سهمیه بندی بنزین به شدت کاهش داشته است.
در سال گذشته این عدد به ۴۵ میلیون لیتر رسیده بود و میانگین مصرف بنزین در سال ۱۳۹۹ در محدوده ۷۵ میلیون لیتر قرار داشته است، لذا با توجه به آمارهای مذکور میتوان تغییرات قیمتی در سال ۱۳۹۸ که هزینه های اقتصادی و سیاسی زیادی را متحمل کشور کرد را یک شکست تلقی کرد.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران اما بالا رفتن مصرف میانگین روزانه بنزین در کشور را پاندمی کرونا میداند که باعث شده ، تعداد کثیری از مردم از ترس ابتلا به این ویروس از خودروهای شخصی استفاده کنند ، همچنین وی معتقد است سفرهای تابستانی نیز در افزایش حجم مصرف بنزین بی تاثیر نبوده است.
وی همچنین به نتیجه مطالعات در کمیسیون انرژی اتاق تهران در رابطه با عوامل موثر بر مصرف سوخت به مواردی مانند : جمعیت ، قیمت ، نرخ شماره گذاری خودروهای سبک ، تولید ناخالص داخلی ، فرهنگ رانندگی ، وضعیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و نرخ مصرف CNG اشاره کرد.
نکته حائز اهمیت دیگری که با افزایش مصرف بنزین مطرح میشود ، کاهش صادرات این محصول است ، زیرا با افزایش مصرف داخلی بنزین توان صادرات بنزین نیز کاهش می یابد. برای مثال صادرات بنزین در سال گذشته به رقم ۴۰ تا ۴۵ میلیون لیتر در روز رسیده بود اما در سال جاری با توجه به افزایش مصرف داخلی به رقم ۲۵ الی ۳۵ میلیون لیتر کاهش یافته است.
ایران به عنوان تامین کننده بخشی از بنزین و گازوئیل موردنیاز کشورهای عراق ، افغانستان ، پاکستان ، آذربایجان ، ارمنستان و گرجستان نقش مهمی در زمینه صادرات این محصول در منطقه دارد.
کاهش صادرات زمانی اتفاق افتاده است که کشور به منابع ارزی نیاز شدیدی دارد و افزایش مصرف سوخت تا زمانیکه طریقه مصرف بنزین فرهنگ سازی نشود ، وجود خواهد داشت از طرفی خودروهای داخلی نیز در این زمینه بهره وری بالایی ندارند.
لازم به ذکر است میانگین جهانی مصرف بنزین در هر ۱۰۰ کیلومتر در سال ۲۰۰ معادل ۷٫۵ لیتر بود که این عدد همکنون به رقم ۵٫۵ رسیده است اما این عدد در ایران حدود دو برابر محاسبه شده است.
