گذشته اتومبیل در ایران یا بهتر بگوییم اولین خودرو در ایران چگونه وارد شد؟ اولین گواهینامه توسط چه کسی صادر شد؟ قوانین رانندگی در ایران به چه صورت بود؟
با مطلبی دیگر از سایت خبر خودرو ۲۲ شرقی همراه باشید تا تاریخچه ورود خودرو به ایران و قوانین رانندگی را مطالعه کرده و از حقایق جالب آگاه شوید.
در سال ۱۸۸۹ و ۲۸ فوریه اولین گواهینامه رانندگی در جهان صادر شد که در مدت زمان ۳۰ ساله بعد از آن ایران هم درخواست گواهینامه را اعلام کرد و البته با نام اتومبیلچی که لقبی ماندگار از اتومبیلچی فرانسوی به مظفرالدین قاجار است!!
از جمله خودروسازان آن زمان هنری فورد اولین گواهینامه را دریافت کرد و البته به گفته بسیاری از افراد اولین گواهینامه مربوط می شود به کارل بنز آلمانی که یکسال قبل از راندن خودرو این گواهینامه را دولت محلی دریافت کرده بود.
ورود اولین خودرو به ایران
بعد از گذشت ۳۰ سال که تعداد خودروها افزایش پیدا کرد متقاضی دریافت گواهینامه در ایران نیز زیاد شده و اولین خودرو یک دستگاه رنو نفت سوز مدل ۱۹۰۰ بود که مظفرالدین قاجار به ایران آورد و به همراه آن یک راننده به نام فرناند وارنه نیز به ایران آمد که مردم نام او را اتومبیلچی گذاشته بودند و همین نام نیز بر روی راننده های ایرانی ماند که بعده ها به نام شوفر نیز تغییر پیدا کرد.
زمانی که دوره قاجار اواخر حکومتش را سپری میکرد بنابر دستور دولت هرکس که میخواست سوار بر اتومبیل شود باید تصدیق اتومبیلچی گری را نیز دریافت کند.
در آن زمان سرهنگ وستداهل سوئدی که از سال ۱۲۹۱ شمسی رئیس نظمیه منصوب شده بود قانونی را اعمال کرد که برای رانندگی در معابر باید آیین نامه راهنمایی رانندگی نیز اجرا شود و اولین افسر آزمایش رانندگی ایران به نام موسیو کلین نامی هم بود که از افراد امتحان میگرفت و در چندین سال بعد هم این کار به وسیله ایرانی ها و توسط ناصر خان انشاء انجام می شد و افسر امتحان رانندگی شد.
در ایران قدیم، قانون درشکه سواری وجود داشت…
قبل از گواهینامه رانندگی، به طور کلی گواهینامه در ایران رسم داشت و به نام تصدیق درشکه چی گری بودکه در آن زمان درشکه ها وسیله اصلی حمل و نقل بودند و هدایت آنها نظم و ترتیب داشته که باید فرد همه آنها را یاد می گرفت.
در قانون درشکه سواری، کورس گذاشتن ممنوع بود و در اصل از زمان تاسیس بلدیه در سال ۱۲۸۶ شمسی اعلامیه ای صادر شد که برای مسافربرها بود و با این موضوع که:
درشکه و کالسکه چه کرایه ای باشند و چه شخصی نباید در سر چهارراه ها بایستند و در ایستگاهها نیز باید تحت یک نظام خاص و به ردیف عقب سرهم و دریک جهت خیابان باشند، ضمن اینکه کورس گذاشتن درشکه ها با یکدیگر اکیدا قدغن اعلام شده بود.
اولین واردکننده خودرو به ایران
اتومبیل هایی که وارد ایران شدند به خاطر سرعت بالایشان احتمال تصادف را بالا میبرد و قوانین جدید برای تردد آنها لازم شده بود که در اولین آیین نامه رانندگی ایران نیز اعمال شد.
سرعت مجاز هریک از خودروها باید در شهر ۱۵ کیلومتر می بود و در خارج از شهر نیز ۲۵ کیلومتر که این سرعت در شب باید ۱۰ کیلومتر باشد.
ضن اینکه رانندگان باید در زمان عبور مراقب چهارپایان و احشام نیز باشند و سرعتشان را کم کنند، به سفارش افراد ثروتمند، خودروهای خارجی وارد ایران می شدند و اولین وارد کننده خودرو به کشور ” وثوق الدوله ” بود که نخست وزیر احمدشاه قاجار بود و اتومبیل های فورد کروکی را به ایران وارد کرد و همه آنها سریعا نیز فروخته شد.
اداره آلات ناقله یا همان پلیس راهور امروزی
در سال ۱۳۰۰ که تعداد اتومبیل ها نیز زیاد شده بود و در تهران تعداد آنها به ۱۰۰ دستگاه رسیده بود یک اداره به نام ” اداره آلات ناقله” افتتاح شد که زیر نظر پلیس تهران بود که امروزه ما به آنها پلیس راهور می گوییم و در این اداره افسرهایی وجود داشتند که نظم تردد خودروها را در دست داشتند و در مدت زمانی بعد از آن اولین چراغ راهنمایی رانندگی نیز در ایران اجرا شد.
چراغ های راهنمایی اولیه در ایران به صورت کوله پشتی بوده اند و ۲ صفحه رنگی قرمز و سبز داشتند که پلیس پشت به خودروها می ایستاد و رنگ چراغ ها را تعیین میکرد تا خودرها توقف داشته یا حرکت کنند.
اولین خیابانی که در تهران نیز آسفالت شد خیابان الماسیه بود (باب همایون)، این خیابان در سال ۱۳۱۰ شمسی که در برخی معابر نیز چراغ راهنمایی رانندگی نیز نصب شده بود و در آن زمان تنها ۲۰ نوع علائم راهنمایی رانندگی وجود داشت.
چگونگی افزایش تعداد خودروها در آن زمان
در سال ۱۳۰۸شمسی به گزارش روزنامه اطلاعات از وضعیت واردات خودرو:
امروزه اقتصادیات حمل و نقلی کشور فقط به واردات اتومبیل‌هایی که از خارجه به ایران حمل می‌شود اختصاص یافته است و چنانچه فرض کنیم در عرض دو سال گذشته همه ساله دوهزار دستگاه اتومبیل وارد این کشور شده باشد و حد وسط قیمت هر دستگاه را ۲۵۰۰ تومان حساب کنیم در این صورت می‌توان مبلغ واردات اتومبیل را پنج میلیون تومان در سال معین نمود…
با رقابت شدیدی که شرکت ها و کارخانه‌های اتومبیل‌سازی با یکدیگر دارندد کشور ایران هم مانند دیگر کشورها، به یکی از بازارهای مبارزه رقابتی تبدیل شده و در این صورت نیز مقدار اتومبیل‌های وارده، نزدیک است از میزان واقعی احتیاج مملکت تجاوز کند.
مساله مرغوبی جنس اتومبیل‌های وارد شده به هیچ وجه تنظیم نشده و بدین جهت گاراژهای ایران مملو از اتومبیل‌های رنگارنگ و ماشین‌های مختلفه شده و در ۷ یا ۸ هزار دستگاه اتومبیلی که در ایران موجود است بالغ بر صد و پنجاه مارک و تیپ مختلف دیده می‌شود.
همین مساله موجب گردیده مقدار زیادی سرمایه بدون اینکه نفعی عاید بدارد به مصرف ذخیره قسمت‌های یدکی برسد و ماشین‌ها مدت مدیدی در تعمیرخانه‌ها معطل بشوند و هزاران معایب و مضّار اقتصادی دیگر. غالبا ماشین‌هایی که وارد ایران می‌شوند برای کار در ایران به علت اوضاع آب و هوایی و وضع راه‌های ایران بی‌مصرف هستند.»
ورود اولین چراغ راهنمایی های ثابت و خودکار به ایران
اولین چراغ راهنمایی های ثابت که به صورت خودکار نیز عمل میکردند در سال ۱۳۳۶ وارد ایران شد و در معابر شلوغ تهران مانند: محدوده باغ ملی، دروازه شمیران، گمرگ، امیریه نصب شده بود که این چراغ ها در اصل خودکار نیز نبودند و یک افسر آن را کنترل میکرد!
چراغ های خودکار در دهه ۳۰ وارد ایران شد و در دهه ۴۰ نیز در بسیاری از تقاطع های پایتخت نصب شد و بعد هم مشخص شد که اتومبیلچی ها بسیار بیشتر شده اند و در آن ایام ۱۰۰ نفر تصدیق اتومبیلچی گری یا همان گواهینامه امروزی را داشتند و در حال حاضر در تاریخ ۱۰ اسفند ماه سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۲۲ میلیون نفر در ایران گواهینامه رانندگی دارند.
تاریخچه برند خودروسازی در دنیا نیز هرکدام به نوبه خود سرگذشت پرپیچ و خمی دارند. پیشنهاد میکنیم تاریخچه برند خودروسازی مرسدس بنز و بعد از آن سرگذشت خودروسازی فورد آمریکایی را هم مطالعه کنید.
