هنوز هیچ خبری از خودروهای وارداتی نیست!
با گذشت ۱۰ روز از دریافت ۲۱ هزار و ۱۴۰ خودرو از کشورهای دیگر از طریق بورس کالا، شرایط به گونه ای است که هنوز خبری از فروش خودروهای وارداتی نیست. در همین راستا روز گذشته یک منبع آگاه در گفت و گو با رسانه مهم خبری تاکید کرد که بورس کالا برای آغاز فروش کالا از کشورهای دیگر، «قبض انبار گمرکی» را از واردکنندگان درخواست کرده است. این بدان معناست که فروش خودرو به در دسترس بودن خودرو مطابق با حضور ماشین در گمرک است. این منبع آگاه همچنین تاکید کرد: محصولات وارداتی فعلی منتظر تعیین قیمت خودرو توسط سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان هستند.
یعنی در ۱۹ دی ماه، بورس کالا اعلام کرد ۲۱ هزار و ۱۴۰ دستگاه خودرو وارداتی شامل ۱۹ هزار دستگاه از محصولات چانگان چین و ۹ مدل خودروی این شرکت را برای فروش در تالار خودرو پذیرفته است. ۱۰ روز خبری از خودروهای وارداتی نیست. تا به حال سرنوشت حتی ۲۲ خودرویی که در ۱۲ دی ماه با سر و صدای زیاد وارد شده اند مشخص نیست. همانطور که گفته شد برای رسیدگی به این موضوع با یک منبع آگاه تماس گرفتیم تا از آخرین وضعیت خودروهای وارداتی مطلع شویم.
این منبع اطلاع رسانی گفت: عرضه خودروهای خارجی در انتظار قیمت پایه تعیین شده از سوی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان است. پیش از این امید قالیباف سخنگوی وزارت صمت اعلام کرد: حدود ۴۰ هزار سفارش واردات خودرو انجام شده است و اولین فروش خودروهای خارجی اواخر دی ماه انجام می شود.
این در حالی است که تا پایان دی ماه هنوز خبری از فروش خودروهای وارداتی در بازار بورس کالا نیست. علاوه بر هزینه های گارانتی، گارانتی و خدمات پس از فروش، سود عمده فروشی و خرده فروشی و توسعه شبکه، سود یک واردکننده نیز ۱۵ درصد گزارش شده است. قیمت نهایی به اضافه این ۱۵ درصد قیمت پایه خودروی وارداتی است که احتمالاً سازمان حمایت با همین فرمول قیمت پایه خودروی وارداتی را تعیین می کند.
اما با توجه به این منبع آگاه، واردکنندگان برای فروش خودرو در بورس کالا باید قبض انبار گمرکی محصولات را ارائه کنند. یعنی خودروها ابتدا باید از گمرک عبور کنند و سپس در بورس کالا به فروش برسند. این برخلاف اظهارات قبلی مقامات این وزارت صمت است که سکوت کردند.
با این وجود، تکلیف پیش فروش این خودروهای وارداتی چه می شود؟
وزارت صمت پیش از این اعلام کرده بود که ۲۰۰ هزار دستگاه خودروی وارداتی در بورس کالا پیش فروش می شود و موعد تحویل سه تا شش ماهه خواهد بود. همچنین سخنگوی این وزارتخانه همچنین از انعقاد قرارداد با شرکت های سازنده خارجی همزمان با پیش فروش خودروها خبر داد.
از همان ابتدا، اجرای این رویکرد نامشخص بود، زیرا به نظر می‌رسید واردکنندگان و توزیع‌کنندگان زیر بار وعده‌هایشان به مشتریان خواهند رفت. در واقع نوسانات بالای نرخ ارز و همچنین شرایط ناپایدار اقتصادی و سیاسی می تواند به طور جدی مانع از فروش خودروهای وارداتی توسط واردکنندگان قبل از تعیین قیمت نهایی شود. از سوم شهریورماه که مقررات واردات خودرو ابلاغ شد، ارزش ارز افزایش یافت. روزی که آیین نامه واردات خودرو ابلاغ شد، ارزش دلار در بازار آزاد ۲۹ هزار و ۵۰۰ تن بود.
در این مدت روند صعودی نرخ ارز یا به عبارتی روند نزولی پول ملی شدت عجیبی به خود گرفت. دلار روز گذشته در بازار آزاد به ۴۲ هزار و ۲۵۰ دلار رسید. در سه تا شش ماه آینده که قرار است خودروهای خارجی وارد کشور شود و تحویل مشتریان شود، احتمال افزایش نرخ ارز وجود دارد.
حال به نظر می رسد همه این عوامل باعث شده بورس کالا در روش پیشنهادی وزارت صمت تجدید نظر کند و از واردکنندگان بخواهد قبض انبار اوراق قرضه فروش خودرو در بورس کالا را ارائه کنند. در واقع الزام اظهارنامه گمرکی به این معناست که بورس کالا حداقل بخواهد قبل از فروش و حتی پیش فروش خودروهای وارداتی ترخیص کالا از گمرک داشته باشد. بنابراین پیش فروش ۲۰۰ هزار خودروی وارداتی که قالیباف بارها وعده آن را داده بود اکنون در هاله ای از ابهام قرار دارد. البته به نظر می رسد وزارت حراست در ابتدا نمی خواست مشکلات پیش فروش خودرو را داشته باشد و به همین دلیل پیش فروش خودروهای وارداتی را به بورس کالا سپرد.
تجربه فروش قبلی خودروهای خارجی کم نیست، اخیراً خودروهای فروخته شده قبل از سال ۱۳۹۶ سال ممنوعیت واردات خودرو با نام های مختلف وارد گمرک شده و بسیاری درگیر روند حقوقی شده اند. در نتیجه بیشتر آنها به حراج گذاشته شدند.
این موضوع باعث ایجاد تردید در نحوه شروع فروش خودروهای وارداتی در بین واردکنندگان و نیازمندان شده است. در واقع این ترس در بین واردکنندگان وجود دارد که با فروش خودرو، مسئولیت را بر دوش خود بیاندازند. اما به دلیل بی ثباتی اقتصاد نمی توانند به این تعهدات عمل کنند و یا حتی به هر دلیلی تصمیم می گیریم از واردات خودرو خودداری کنیم و سرمایه گذاری های آنها در گرمکات دچار رسوب شده اند. از طرفی متقاضیان می ترسند که اگر قبلاً خودرو خریداری کرده اند، به دلایل ذکر شده نتوانند خودروی خود را به موقع تحویل بگیرند.
بنابراین بی انصافی بود که واردکننده بدون در نظر گرفتن این استهلاک اقدام به فروش قبلی کند. از سوی دیگر، این گزینه برای بورس کالا نیز مشکل ساز بود، چرا که خریداران باید به نحوی از رسیدن خودرو در مدت زمان مشخص اطمینان حاصل می کردند. چنین تعهدی در شرایطی که ثبات در عوامل اساسی اقتصادی و سیاسی وجود نداشت، برای بورس کار آسانی نبود.
از سوی دیگر با توجه به انتقادات سازمان بازرسی کل کشور و نمایندگان مجلس مبنی بر فروش خودرو در زمان معاوضه، احتمال عدم ورود خودروهای بیشتری به مبادله کالا وجود دارد. سخنگوی وزارت امنیت پیش از این در مورد تحویل دناپلاس در زمان مبادله کالا گفته بود که با توجه به مشارکت بازرسی در حمل و نقل خودرو در زمان مبادله کالا، این اداره دیگر حق صدور یا عدم صدور را ندارد. در شرایطی که اساس خودرو از شیشه تالار معاملات زیر سوال می‌رود، این سوال پیش می‌آید که آیا این احتمال وجود دارد که خودروهای برای فروش به بورس کالا ختم نشوند؟
اگر تجربه فروش خودرو در بورس کالا تجربه موفقی است، چرا سازمان بازرسی وارد این معضل شده و شکل فروش غیرقانونی را در نظر می گیرد و نمایندگان مجلس نیز تقریباً هر روز علیه آنها مصاحبه می کنند و نامه هایی را برای بازگرداندن این شورای رقابت ارسال می کنند. اگر بورس کالا تجربه موفقی برای فروش خودرو نبوده است، بر چه اساسی باید خودروهای وارداتی به همین صورت فروخته شود؟ این موضوع را با واردکننده خودرو در میان گذاشتیم. همانطور که وی تاکید کرد، واردکنندگان هنوز اطلاعات موثقی در این زمینه ندارند و منتظر کار روی این موضوع هستند.
بنابراین احتمال می رود خرید خودروهای وارداتی در همین بورس کالا انجام شود. هرچند پیش از این قالیباف قول داده بود که فروش خودروهای خارجی تا پایان آذرماه به پایان برسد، اما پس از مهلت تعیین شده این اتفاق نیفتاد. باید منتظر ماند و دید آیا مسیر دیگری برای تامین خودروهای وارداتی در نظر گرفته می شود یا اینکه قیمت پایه از سوی سازمان حمایت تعیین شود، در هفته های آینده شاهد فروش خودروهای خارجی خواهیم بود.
